30 Νοεμβρίου! Η γιορτή του Αγίου Ανδρέα! Η εκκλησία μας τιμά τον Αποστόλο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο. Ονομάστηκε Πρωτόκλητος γιατί μαζί με τον αδελφό του Απόστολο Πέτρο, ήταν οι πρώτοι που κλήθηκαν να ακολουθήσουν τον Χριστό . Σήμερα γιορτάζουν και οι ψαράδες μας ,αφού ο Άγιος Ανδρέας ασκούσε το επάγγελμα του ψαρά. Για το λόγο αυτό εδώ στο Πορτοχέλι η σημερινή γιορτή είναι ιδιαίτερης σημασίας.
Πάμε λίγο πίσω στο χρόνο….
Τα παλαιότερα χρόνια, αρκετές φορές οι ψαράδες μας επέλεγαν αυτή την ημέρα ως ημέρα επιστροφής από το πολύμηνο ταξίδι τους, από τις ‘’τσέτες‘’, έναν χαρακτηριστικό τρόπο ψαρέματος που ξεθώριασε την δεκαετία του’60. Επρόκειτο για πλωτούς συνεταιρισμούς που αποτελούνταν από αρκετές βάρκες όπου με έναν πολύ πρωτόγονο και περίτεχνο τρόπο ‘’όργωναν’’ κυριολεκτικά όλη την θαλάσσια Ελληνική επικράτεια . Ήταν μια οικονομική και κοινωνική συνάθροιση που άφησε στην μνήμη των ανθρώπων που την αποτελούσαν πολλές όμορφες και ιδιαίτερες αναμνήσεις.
Μαζί με τους ψαράδες μας γιόρταζε και ο Συνεταιρισμός ‘’ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ‘’, ο οποίος είχε δημιουργηθεί εδώ στο Πόρτο-Χέλι και εκμεταλλευόταν την λιμνοθάλασσα της Βερβερόντας και τα ψάρια που πολλαπλασιάζονταν μέσα σ’ αυτή. Διέθετε αξιόλογο τεχνικό εξοπλισμό της εποχής και λέγεται ότι το ξεκίνημα τοποθετείται στους Καποδιστριακούς χρόνους και στην δημιουργία του Ελληνικού κράτους. Τον τεχνικό εξοπλισμό και την τεχνογνωσία της εποχής την αφομοιώσαμε από κάποιους Μεσολογγίτες που είχαν έρθει για το σκοπό αυτό .
Ο Συνεταιρισμός στη Λίμνη λειτούργησε μέχρι την δεκαετία του΄70.
Το ιχθυοτροφείο ήταν τοποθετημένο στη «μπούκα» της Βερβερόντας ,δηλαδή στην είσοδο της λίμνης . Αποτελούνταν από τις πύρες. Έτσι ονομάζονταν κάποιοι χώροι μέσα στη λιμνοθάλασσα, οι οποίοι ήταν οριοθετημένοι από καλαμένιους φράχτες. Μέσα σε αυτούς τους χώρους , έμπαιναν τα ψάρια σε συγκεκριμένη εποχή του χρόνου , εγκλωβίζονταν εκεί, αναπτύσσονταν και την κατάλληλη στιγμή με απόχες τα έπιαναν οι ψαράδες. Ύστερα και αφού άνοιγαν οι πύρες γίνονταν το λέντισμα, το καθάρισμα δηλαδή της λίμνης από τα ψάρια.
Η σημερινή ημέρα ανήκει στους ψαράδες! Η Λίμνη ήταν ένα φυσικό ιχθυοτροφείο, το οποίο με την κατάλληλη υποδομή της εποχής που δημιούργησε ο συνεταιρισμός συντηρούσε οικονομικά για πολλά χρόνια αρκετές οικογένειες.
Παραδοσιακά την ημέρα της γιορτής του Αγίου Ανδρέα οι πρόγονοι μας αλλά και εμείς ως και σήμερα ,εδώ στο Πόρτο-Χέλι γιορτάζουμε με ιδιαίτερα μυσταγωγικό τρόπο την μνήμη του Αγίου . Ο Χριστός διάλεξε για μαθητές του τους αγνούς και ταπεινούς ψαράδες, ανθρώπους σαν τους Πορτοχελιώτες με Πρωτόκλητο τον Μεγαλόκαρδο Απόστολο Ανδρέα, τον οποίο τιμούμε και γιορτάζουμε σήμερα. Για εμάς, του κατοίκους αυτού του ευλογημένου τόπου, η συγκεκριμένη εορτή αποτελεί την πιο σοβαρή και επίσημη εορτή μετά την εορτή του ενοριακού Ιερού ναού μας, της Ευαγγελίστριας όπου βρισκόμαστε. Ένα απόφθεγμα για την ημέρα αυτή αναφέρει ΄΄Από του Αγίου Ανδρέα και μετά, αντρειεύει η μέρα΄΄. Αν παρατηρήσετε σε ένα ημεροδείκτη, την ώρα δύσης του ήλιου μετά τις 30 Νοεμβρίου, η ώρα της δύσης του ήλιου μεταφέρεται, μεγαλώνει κατά ένα κλάσμα πολλές φορές ή και δευτερόλεπτα.
Αλησμόνητα έχουν μείνει τα γλέντια εκείνης της ημέρας, στην μνήμη των παλαιών κατοίκων του Πορτοχελίου. Μετά την ολοκλήρωση της λειτουργίας πραγματοποιούνταν η περιφορά της εικόνας του Αγίου γύρω από την εκκλησία. Στη συνέχεια όλα τα μαγαζιά υπήρχαν όργανα για να γλεντήσουν οι ψαράδες.
Η σημερινή ημέρα λοιπόν, είναι αφιερωμένη σε όλους όσους έχουν συνδέσει τη ζωή τους με το υγρό στοιχείο, σε όλους όσους περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους παρέα με τα κύματα, σε εκείνους που δίνουν καθημερινό αγώνα στη θάλασσα για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην και σε όλους αυτούς που μόνο από μερικά μικρά σημάδια της φύσης, όπως το χρώμα του ουρανού ή του φεγγαριού ή τη φορά του αέρα, διαισθάνονται την ψαριά τους. Η αλιεία δεν είναι μόνο επάγγελμα. Είναι κουλτούρα, είναι παράδοση, είναι πολιτισμός, είναι τρόπος ζωής. Στην Ελλάδα, χώρα ευλογημένη που περιτριγυρίζεται από θάλασσα, δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 24.000 ψαράδες, με την αλιεία να αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, ειδικά σε απομακρυσμένες παράκτιες και νησιωτικές περιοχές.
Η σημερινή ημέρα αποτελεί μια ευκαιρία να αναδείξουμε τη σημασία της αλιείας για την οικονομική ευημερία, την κοινωνική συνοχή, αλλά και την οικολογική ισορροπία σε πολλούς τόπους ανά τον κόσμο, αλλά και να διαδώσουμε το μήνυμα ότι ως καταναλωτές έχουμε τη δύναμη με τις επιλογές μας να προστατεύσουμε τη θάλασσα και τα ψάρια, στηρίζοντας τους ψαράδες και διασφαλίζοντας ότι δεν θα χαθεί το επάγγελμά τους, και μαζί με αυτό, αιώνες παράδοσης λόγω της υπεραλίευσης.
Αγωνιζόμαστε για ζωντανές θάλασσες και προστατευμένες θαλάσσιες περιοχές ώστε το σύνολο της κοινωνίας (κάτοικοι, αλιείς και τοπικοί φορείς) να συμβάλλουν ενωμένα και συντονισμένα στη διαφύλαξη του εθνικού μας πλούτου, απολαμβάνοντας παράλληλα όλα τα οφέλη που μας προσφέρει η φύση.
Μόνο αγάπη και σεβασμό μπορούμε να νιώθουμε για τους ψαράδες μας.
(Κείμενο: Αγγελική Λούμη)
